FİBROMİYALJİ

Fibromiyalji, geceleri yeterince uyumanıza rağmen sabah kalktığınızda kendinizi hiç uyumamış gibi hissettiren yumuşak doku romatizmasıdır. Genellikle yaşam tarzının değiştirilmesi ile tedavi edilebilen Fibromiyalji, stres devreye girdiği an yeniden tekrarlayabiliyor.

 

 

Fibromiyalji sendromu, uyku bozukluğu, kaslarda yaygın ağrı ve hassasiyet, aşırı yorgunluk, halsizlik ve sabah tutukluğu ile kendini belli eden kronik yumuşak doku romatizmal ağrı sendromudur. Özellikle vücudun belli noktalarından aşırı hassasiyet ile kendini belli eder. Toplumun yüzde 3’ünde görülen fibromiyalji sendromu hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Romatizmal hastalıklar içerisinde en sık karşılaşılan ikinci hastalık olan Fibromiyalji kadınlarda erkeklere göre üç kat daha sık görülmektedir. Doğru teşhis konulamadığında fibromiyalji şikayetleri azalsa da bir süre sonra yeniden başlama riski çok fazladır. Fibromiyalji tedavi edilmediğinde yaşam kalitesinde düşüş ve işgücü kaybına neden olur.
GENELDE SIKLIĞIN ARTTIĞI DURUMLAR
•    Kadın cinsiyet
•    Artrit veya enfeksiyon gibi ağrılı başka bir hastalığınız varsa
•    Endişe veya depresyon gibi bir ruh hali bozukluğunuz varsa.
•    Fiziksel ya da duygusal olarak istismar edildi iseniz 
•    Nadiren egzersiz yapıyorsan
•    Diğer aile üyelerinde var ise 
 

Belirti ve semptomlar 

Basitçe söylemek gerekirse, her yeriniz  ağrıyorsa fibromiyalji hastalığınız var demektir.  Kas ağrısı , yanma, titreme veya gerginlik
•    Düşük ağrı eşiği veya hassas noktalar
•    yorgunluk
•    Konsantre ve hatırlama sorunlarına 
•    Uykusuzluk ya da iyi uyumayan
•    Endişeli, endişeli veya depresyonda hissetmek

•    Baş ağrısı
•    Ağız , burun ve gözlerde  kuruluk
•    Soğuğa, sıcağa, ışığa veya sese duyarlılık
•    Yüzünüzde, kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda uyuşma veya karıncalanma
•    Karın ağrısı,halsizlik, kabızlık,ishal(irritabl bağırsak sendromu
•    sabahları sert eklem ve kaslar
•    ağrılı adet dönemleri
•    huzursuz bacak sendromu (RLS)
•    soğuğa veya sıcağa duyarlılık
•    “fibro-sis” olarak bilinen hafıza ve konsantrasyon bozukluğu 
 

TEŞHİS
Geçmişte, doktorlar bir insanın vücudunda 18 özel hassas noktayı kontrol ederdi. Ancak son yıllarda tanı kriteri için bu puanlama skorlamalar artık tamamen tek kriter olarak görülmemektedir.. Bunun yerine, eğer bir kişi üç aydan fazla bir süredir yaygın bir ağrıya sahipse, ağrıya neden olabilecek hiçbir tıbbi durum olmadan, bir fibromiyalji teşhisi konulabilir.

Kan testleri
Fibromiyalji tanısını doğrulayacak bir laboratuvar testi olmasa da, doktorunuz benzer semptomları olan diğer koşulları ekarte etmek isteyebilir. Kan testleri şunları içerebilir:
•    Tam kan sayımı
•    Eritrosit sedimantasyon hızı
•    Döngüsel sitrüline peptid testi
•    Romatoid faktörü
•    Tiroid fonksiyon testleri
•    B12 , magnezyum ,folik asit seviyeleri

TEDAVİ
Genel olarak, fibromiyalji tedavileri, hem ilaç hem de kişisel bakımı  içerir. Amaç, semptomları en aza indirmeye ve genel sağlığı iyileştirmeye yöneliktir. Tüm semptomlar için tek bir tedavi uygulanmamaktadır.
İlaçlar
İlaçlar fibromiyalji ağrısını azaltmaya ve uykuyu iyileştirmeye yardımcı olabilir. Ortak seçimler şunlardır:
•    Ağrı kesiciler. Asetaminofen ibuprofen, veya naproksen sodyum gibi NSAİ reçetesiz ağrı kesiciler yardımcı olabilir. Doktorunuz tramadol gibi reçeteli bir ağrı kesici önerebilir. Uyuşturucu tavsiye edilmez, çünkü bağımlılığa neden olabilirler ve zamanla ağrıyı daha da kötüleştirebilirler.
•    Antidepresanlar. Duloxetin ve milnacipran fibromiyalji ile ilişkili ağrı ve yorgunluğu hafifletmeye yardımcı olabilir. Doktorunuz uykuya yardımcı olması için amitriptilin veya kas gevşetici siklobenzaprin yazabilir.
•    Nöbet önleyici ilaçlar. Epilepsiyi tedavi etmek için tasarlanan ilaçlar, bazı ağrı türlerini azaltmada genellikle yararlıdır. Gabapentin bazen fibromiyalji semptomlarını azaltmada yardımcı olurken, pregabalin  Gıda ve İlaç İdaresi tarafından fibromiyaljiyi tedavi etmek için onaylanan ilk ilaç olmuştur.
•    Nöralterapi

•    CoQ10 takviyesi mitokondrial fonksiyonları düzenleyerek,ve iltihaplanmayı azaltarak  fibromiyalji hastalarına yardımcı olmaktadır. CoQ10'un fibromiyaljiden etkilenen deneklerde ağrı, yorgunluk ve uyku bozukluğunu azaltmada oynadığı önemli rolü doğrulamaktadır.( Clin Exp Rheumatol. 2017 May-Jun;35 Suppl 105(3):20-27. Epub 2016 Dec 13.

 

SON ZAMANLARDA OTONOM SİNİR SİSTEMİNİ REGÜLE EDEN NÖRALTERAPİ FİBROMİYALJİ HASTALARINDA GÜVENLİ VE ETKİN ŞEKİLDE KULLANILMAKTADIR
Çeşitli farklı tedaviler, fibromiyaljinin vücudunuz ve yaşamınız üzerindeki etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. 
•    Fizik Tedavi. Fiziksel bir terapist size gücünüzü, esnekliğinizi ve dayanıklılığınızı artıracak egzersizler öğretebilir. Su bazlı egzersizler özellikle yardımcı olabilir.
•    İş terapisi. Mesleki bir terapist, çalışma alanınızda veya vücudunuz üzerinde daha az strese neden olacak belirli görevleri yerine getirme şeklinizde ayarlamalar yapmanıza yardımcı olabilir.
•    Terapist: Bir danışmanla konuşmak, yeteneklerinize olan inancınızı güçlendirmenize yardımcı olabilir ve stresli durumlarla başa çıkma stratejileri öğretebilir.

•    aktif bir egzersiz programı
•    akupunktur
•    psikoterapi
•    davranış değişikliği tedavisi
•    masaj
•    fizik Tedavi

Yaşam tarzı ve ev ilaçları
Fibromiyalji tedavisinde kişisel bakım çok önemlidir.
Stresi azalt. Aşırı baskı ve duygusal stresi önlemek veya sınırlamak için bir hayat planı geliştirin. Her gün rahatlamak için kendinize zaman tanıyın. Bu, suçluluk duymadan hayır demeyi öğrenmek anlamına gelebilir. Fakat rutininizi tamamen değiştirmemeye çalışın. İş yerinizden ayrılmak  ya da tüm faaliyetleri bırakmak , aktif çalışan kişilerden  daha kötü şeyler yapma eğilimindedir. Derin nefes alma egzersizleri veya meditasyon gibi stres yönetimi tekniklerini deneyin.
•    Yeterli uyku almak. Yorgunluk fibromiyaljinin ana özelliklerinden biri olduğundan, yeterli uyku almak esastır. Uyumak için yeterli zaman ayırmanın yanı sıra, her gün aynı saatte yatmak, kalkmak ve gündüz uykularını sınırlamak gibi iyi uyku alışkanlıklarını uygulayın.Sabah güneş doğmadan kalkıp güneşi selamlamak vücudunuzu yeni başalayan güne  akort ederek adaptasyonunuza yardımcı olabilir.
•    Düzenli egzersiz. İlk başta, egzersiz ağrınızı artırabilir. Ancak yavaş yavaş ve düzenli olarak yapmak sıklıkla semptomları azaltır. Uygun egzersizler yürüme, yüzme, bisiklet ve su aerobiği olabilir. Fizyoterapist bir ev egzersiz programı geliştirmenize yardımcı olabilir. Germe, iyi duruş ve rahatlama egzersizleri de yardımcı olur.
•    Kendine iyi bak. Aktivitenizi eşit bir seviyede tutun. İyi günlerinizde çok fazla şey yaparsanız, daha kötü günleriniz olabilir. Moderasyon, iyi günlerinizde aşırıya kaçmamak anlamına gelir, ancak aynı şekilde semptomların parladığı günlerde kendi kendini sınırlamak veya çok az şey yapmak anlamına gelir.
•    Sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürün. Sağlıklı yiyecekler ye. Kafein alımınızı sınırlandırın. Her gün keyifli ve tatmin edici bulduğunuz bir şey yapın.beslenmenize çok dikkat edin.
Alternatif tıp
Ağrı ve stres yönetimi için tamamlayıcı ve alternatif tedaviler yeni yöntemler değildir. Meditasyon ve yoga gibi bazıları binlerce yıldır uygulanmaktadır. Ancak son yıllarda özellikle fibromiyalji gibi kronik hastalıkları olan kişilerde kullanımları daha popüler hale gelmiştir.
Bu tedavilerin birçoğunun stresi güvenli bir şekilde hafiflettiği ve ağrıyı azalttığı görülmekte ve bazıları tıpta kabul görmektedir. .
•    Akupunktur. Akupunktur, cilt boyunca çok derinlemesine iğneleri çeşitli derinliklere batırarak normal yaşam gücü dengesini geri kazanmaya dayanan bir Çin tıbbi sistemidir. Western akupunktur teorilerine göre, iğneler kan akışında değişikliklere ve beyin ve omurilikteki nörotransmiter seviyelerinde değişikliklere  neden olmaktadır. Bazı çalışmalar, akupunkturun fibromiyalji semptomlarını hafiflettiğini, diğerleri yarar sağlamadığını göstermektedir.

•    Masaj terapisi. Bu hala pratikte en eski sağlık hizmeti yöntemlerinden biridir. Vücudunuzun kaslarını ve yumuşak dokularını hareket ettirmek için farklı manipülatif tekniklerin kullanılmasını içerir. Masaj, kalp atış hızınızı azaltabilir, kaslarınızı gevşetebilir, eklemlerinizdeki hareket aralığını iyileştirebilir ve vücudunuzun doğal ağrı kesicilerinin üretimini artırabilir. Genellikle stresi ve kaygıyı hafifletmeye yardımcı olur.
•    Yoga ve Tai Chi. Bu uygulamalar meditasyon, yavaş hareketler, derin nefes alma ve rahatlamayı birleştirir. Her ikisinin de fibromiyalji semptomlarının kontrolünde yardımcı olduğu bulunmuştur.
 

Fibromiyalji belirtilerini Büyük olasılıkla kötüleştiren gıdalar
Aşağıdaki yiyecekler, enflamasyonu artırarak, yiyecek hassasiyetini şiddetlendirerek veya her ikisini birden artırarak semptomları daha da kötüleştirebilir.
•    Şeker. Şekeri azaltmak veya yok etmek, iki nedenden dolayı sağlık üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. İlk olarak, tıbbi literatür, şeker açısından yüksek yiyecekleri yemenin artan fibromiyalji ağrısına bağlı olduğunu göstermiştir. 1
İkincisi, şekeri sınırlamak ağırlığı kontrol etmenize yardımcı olur. Fazla kilolu olmak vücuda ekstra baskı yapar, yorgunluğa katkıda bulunur ve depolanan yağ bazı durumlarda iltihaplanmalara neden olabilir. Şeker, şeker ve alkolsüz içeceklerde iyi bilinen bir bileşendir, aynı zamanda yoğurt gibi sağlıklı olduğu düşünülen yiyeceklerde de bulunur. Beslenme ve satın alınan yiyeceklerdeki  etiketlerini kontrol ederken, glikoz, fruktoz ve sukrozun şekerin diğer isimleri olduğunu bilmek faydalıdır.

•    Karbonhidratlar. Çerezler, birçok ekmek, hamur işi ve beyaz pirinç gibi rafine karbonhidratlar hızla sindirilir ve kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olur. Ancak bu etki uzun sürmez ve kan şekeri kısa sürede düşer ve bu da bireyi tekrar aç yapar. Bu dalgalanmalar, fibromiyaljinin yorgunluğunu ve ağrısını daha da kötüleştirir ve aşırı yemeye katkıda bulunur. 2
Karbonhidratları yerken, tam buğday kaynakları seçilmelidir. Tam buğday yiyecekleri daha yavaş sindirilerek diğer karbonhidratlarla ortaya çıkan kan şekeri yükselme  ve düşmeleriden  kaçınılmış olunur.
Araştırmalard Fibromiyalji hastalarının çoğunda irritabl barsak sendromu vardır
Kadınlar belirli bir karbonhidrat grubunu yemeyi bıraktıklarında, irritabl barsak semptomlarında% 50 azalma ve ağrı dahil diğer semptomlarda% 22 azalma gözlenmiş.. Kısıtlanan karbonhidratlar ince bağırsakta iyi emilmeyen bir tipti. Bu tür karbonhidratlar laktoz (sütte ve diğer süt ürünlerinde bir bileşen), fruktoz (bazı meyvelerde ve sebzelerde, balda ve diğer tatlandırıcılarda) ve taneleri içerir. 3
•    İşlenmiş gıdalar. Enflamasyonu artıran şeker ve sağlıksız yağlar, işlenmiş gıdaların büyük bir bölümünü oluşturur. İşlenmiş gıdalarda yaygın olarak kullanılan tatlandırıcılar ve koruyucular, aynı zamanda gıda hassasiyetlerini tetikleyebilir.
•    
•    Sağlıksız yağlar. Mısır yağı, aspir yağı ve yerfıstığı yağı gibi bitkisel yağlar, özellikle yiyecekleri kızartmak için kullanıldığında, enflamatuar bir etkiye sahiptir. Tıbbi literatür, kızarmış yiyecekleri fibromiyalji semptomlarının kötüleşmesine neden olduğunu söylemektedir
•     Sağlıksız yağlar, kurabiye, çörek ve kraker gibi birçok işlenmiş gıdada ortak bir bileşendir. Pizza ve peynir aynı zamanda sağlıksız yağların ana kaynaklarıdır.
•    Alkol. Bazı araştırmalar ılımlı alkol kullanımının semptomları kolaylaştırabileceğini bulsa da, fibromiyaljili   kişide alkolün semptomların alevlenmesine neden olduğunu bildirmiştir.
•     Anti-konvülsanlar, antidepresanlar ve asetaminofen (birçok ilacın içindeki bir madde gibi) gibi fibromiyalji için öngörülen bazı ilaçları alırken alkol almak zararlı etkileşimlere neden olabilir.
•    Son yıllarda da asidik beslenmede fibromiyaljide önerıilmemektedir.
•    Günümüzde kullandığımız cep telefonu, bilgisayarlar,elektronik araçlar,çevre kirliliği, stresli yaşam biçimi fibromiyaljiyi tetikleyen unsurlar arasındadır

. Bazı insanlar için semptomlara neden olabilecek diğer yiyecekler ve içerik maddeleri aşağıdakileri içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir:
•    Glüten
•    kırmızı et
•    Domates, beyaz patates, yeşil biber ve goji meyveleri gibi gecelik aile içindeki meyve ve sebzeler.
•    Günlük Ürünler
•    Yumurtalar
•    Kafein
 

Örnek fibromiyalji dietleri